Kỹ thuật nuôi và chăm sóc ong mật hiệu quả ở Việt Nam

Bước vào thế giới nuôi ong có thể rất thú vị và đầy thử thách: phải hiểu nhiều thuật ngữ mới; thiết bị, dụng cụ, ong mua; nghiên cứu thực hành quản lý thời vụ. Các câu lạc bộ nuôi ong tham gia; các tạp chí thương mại đã đăng ký; các lớp đã tham dự; và bây giờ là lúc để học một số kỹ thuật.

Hiểu những điều cơ bản về kiểm tra và thao tác đàn ong, theo dõi sâu bệnh, sản xuất mật ong và chuẩn bị cho mùa đông là rất quan trọng để thành công và thích thú với nghề nuôi ong. Ngoài nhiều sách và tạp chí định kỳ mà người nuôi ong nên có, sau đây là các bài báo trình bày những kiến thức cơ bản về các công việc nuôi ong thường xuyên. 

Tìm hiểu kỹ thuật tạo ong chúa và nhân đàn ong mật

Là một người nuôi ong, nhiệm vụ của bạn là quản lý môi trường mà đàn ong của bạn sinh sống và lập kế hoạch để đàn ong có thể phát triển. Có một số kỹ thuật nuôi ong mà bạn cần nắm vững để thành công. Dưới đây là một số thông tin cần biết để chuẩn bị nuôi ong.

Mật ong ẩn chứa kho báu giá trị dinh dưỡng và dược liệu trong nhiều thế kỷ. Nó có chứa flavonoid, chất chống oxy hóa giúp làm giảm nguy cơ mắc các bệnh ung thư và bệnh tim. Vậy có cách nào để buộc ong mật phải sinh sản ra nhiều nguyên liệu tuyệt vời này?

Chăm sóc đàn ong

Thức ăn chính của ong là mật và phấn hoa tự nhiên, do đó phải đặt thùng ong ở nơi có nguồn hoa phong phú. Vào thời gian địa phương thiếu nguồn hoa tự nhiên hay những ngày thời tiết không thuận lợi, ong không thể rời tổ tìm thức ăn được thì phải cho ong ăn nước đường có bổ sung via- min. Cần che chắn cẩn thận không để mưa gió táp vào thùng ong.

Thay bánh tổ ong mới

Qua nhiều thế hệ ấu trùng nên các bánh tổ cũ bị đen bẩn do tích chứa phân, ong chúa không thích đẻ vào tổ cũ nên cần thay bánh tổ mới. Hiện nay các cơ quan chuyên môn nuôi ong đã nghiên cứu chế tạo được các cầu ong in sẵn chân nền bằng sáp khử trùng đúng tiêu chuẩn để đặt vào thùng cho đàn ong xây tổ mới nhanh chóng. Ong chúa rất thích đẻ trứng vào bánh tổ ong mới này làm hệ số nhân của đàn tăng nhanh hơn.

Hiện tượng sẻ đàn tự nhiên và cách xử lý

Khi ong chúa đẻ mạnh, số lượng ong trong đàn đông đúc, nguồn thức ăn bên ngoài dồi dào, mật và phấn hoa tích trữ trong các tổ dư thừa, đàn ong sẽ xây mũ chúa mới và sẻ đàn tự nhiên, người nuôi ong sẽ có thêm một đàn ong mới. Song nhiều khi nguồn thức ăn thiếu, tổ ong nóng bức, ong chúa đẻ kém, trứng nở nhiều ong đực mà đàn ong cũng tạo mũ chúa mới để sớm sẻ đàn.

Lúc này tuy được thêm đàn mới song cả hai đàn cũ và mới đều thiếu sinh lực, chóng suy tàn, khả năng tạo mật ong kém, gây thiệt hại cho người nuôi. Trong trường hợp này cần cho đàn ong xây thêm cầu mới để ong chúa có nơi đẻ trứng, tổ không chật chội; cắt bỏ bớt lỗ tổ ong đực ở các góc bánh tổ; thay thế ong chúa, bổ sung nguồn thức ăn cho đàn ong và tiến hành chống nóng, chống rét cho tổ ong.

Tạo ong chúa và nhân đàn

Người nuôi ong cần luôn kiểm tra để duy trì con ong chúa tốt cho mỗi đàn. Khi ong chúa già cần được thay thế bằng cách kích thích để đàn ong tự tạo ong chúa. Mới hoặc đưa mũ ong chúa tốt từ đàn ong khác sang. Ong chúa tốt có thân hình lớn, đẻ đều, đẻ nhiều trứng hàng ngày. Tỷ lệ trứng thụ tinh cao. Khi đàn ong đã phát triển đông đúc. Chủ động tạo thêm mũ chúa để đàn ong sớm sẻ thành 2 đàn một cách tự nhiên.

Tạo chúa

Khi đàn ong xung mãn, nguồn phấn. Mật dồi dào hoặc ong chúa đã già thì đàn ong có khuynh hướng tạo nụ để nuôi chúa mới thay thế hoặc chia bay. Đây là đặc điểm sinh học nhằm bảo vệ nòi giống. Luôn có ong chúa dự trữ trong đàn.

Có hai phương pháp tạo ong chúa nhân tạo

Chọn một đàn ong từ 6-7 cầu tiêu chuẩn, bỏ bớt đi cầu trứng và trùng nhỏ. Con chúa có thể nhốt lại hoặc đem đi chỗ khác. Sau đó đưa vào giữa tổ 1 khung có gắn 2 thang nụ chúa với khoảng 20-25 nụ chúa.

– Ngày thứ nhất: Dùng kim di trùng đưa vào mỗi nụ chúa 1 con ấu trùng từ 1 một đến 2 ngày tuổi.

– Ngày thứ hai: Lấy thang chúa này ra gắp bỏ các con ấu trùng đã đưa vào hôm trước. Lấy tăm chấm vào sữa trong nụ và bôi vào các nụ ong không tiếp thu. Sau đó dùng kim di trùng đưa vào mỗi ấu chúa một con ấu trùng một ngày tuổi (càng nhỏ càng tốt). Các con ấu trùng này được lấy ở đàn ong giống tốt nhất.

– Bốn ngày sau, đàn ong bắt đầu vít nắp các nụ chúa này.

– Ngày thứ sáu, đưa vào một đàn ong không có chúa để bảo ôn các nụ này.

Chọn đàn ong có 8 hoặc 9 cầu quân thật đông (có thể quân bu cả trên nắp). Dùng một ván ngắn đặt vào giữa 4 cầu nhộng. Như vậy 2 cầu nhộng và cầu mật sẽ ở bên ngoài và ở đây không có ong chúa. Bên kia ong chúa vẫn đẻ bình thường. Đưa khung tạo chúa vào giữa hai cầu nhộng và làm công việc. Như ở phương pháp đàn không chúa.

Nhân đàn

Lấy 2 cầu nhộng và 1 cầu mật cả quân đưa vào một thùng không đặt ở chỗthoáng đường bay. Chọn đàn ong đang ra đời có nhiều ong non. Giũ hết số quân này vào thùng mới (đã có 2 cầu nhộng và một cầu mật). Đóng cửa để nhốt ong lại. Khoảng 5 giờ chiều mở cửa cho số quân già bay về và lấy nụ chúa. Ở ngày tạo chúa thứ 11 (phương pháp di kép) hoặc ngày thứ 10 nếu di đơn (di một cầu).

Cắt rời các nụ này khỏi thang nụ ong chúa (phải làm nhẹ nhàng và trong thao tác luôn luôn để đầu nụ chúa trúc xuống). Sau đó gắn vào phần trên của cầu nhộng. Tối đó cứ tiếp tục đóng cửa đến 5 giờ chiều hôm sau mới mở của (chắn cửa nhỏ lại. Chỉ để khoảng 2cm cho ong ra vào nhằm chống bị cướp mật).

Nguồn: Kythuatchannuoi.edu.vn