Tìm hiểu cách xử lý sâu keo mùa thu trong trồng ngô

Những năm trở lại đây, sâu keo mùa thu đang dần trở thành một đối tượng gây hại nguy hiểm. Bởi sức phá hoại của nó đang đe doạ các cánh đồng trồng ngô đứng trước bờ vực mất trắng. Trong canh tác ngô, nếu không kịp thời phòng trừ quản lí thì sâu keo mùa thu sẽ phát triển nhanh và mạnh mẽ. Dẫn đến hậu hoạ khôn lường là tụt giảm năng suất nghiêm trọng. Để có thể quản lí sâu keo mùa thu một cách hậu quả. Trước hết cần tìm hiểu khái quát về chúng, sau đó đưa ra các phương pháp quản lí thích hợp. Bài viết dưới đây xin gửi tới bà con nông dân những kiến thức cơ bản về sâu keo mùa thu và cách quản lí chúng.

Khái quát chung về sâu keo mùa thu

Tên khoa học: Spodoptera frugiperda

Bộ cánh vảy (Lepidoptera)

Họ ngài đêm (Noctuidea)

Sâu keo mùa thu là loài côn trùng đa thực nguy hiểm có nguồn gốc tại châu Mỹ. Gần đây, sâu keo mùa thu đã trở thành dịch hại xâm lấn gây hại nghiêm trọng trên cây ngô tại châu Phi và châu Á. Tại châu Phi, đầu năm 2016, sâu keo mùa thu được phát hiện ở 5 nước Tây và Trung Phi. Và đến năm 2018, loài này đã được phát hiện gây hại trên cây ngô tại trên 30 quốc gia ở châu Phi tại châu Á. Sâu keo mùa thu được phát hiện gây hại đầu tiên tại Ấn Độ và Yê Men vào tháng 7 năm 2018. Đến đầu năm 2019, loài sâu này đã xuất hiện tại 5 quốc gia khác là: Bangladesh, Trung Quốc, Myanmar, Sri Lanka và Thái Lan (FAO, 2019).

Đặc điểm vòng đời của sâu keo mùa thu

Pha trưởng thành (kéo dài khoảng 12 – 14 ngày):

Sâu trưởng thành hoạt động và tìm chỗ đẻ trứng vào ban đêm. Từ khi hóa vũ đến khi đẻ trứng có thể di chuyển xa nhờ gió hàng trăm kilomet.

Mỗi con trưởng thành cái có thể đẻ từ 5 – 6 ổ trứng tương đương với 1000 – 2000 quả trứng. Mỗi ổ có khoảng 150 – 300 quả, xếp thành 2 – 3 lớp. Được bao phủ bởi một lớp lông màu hồng – xám. Sau khoảng 3 – 5 ngày thì trứng nở thành sâu non.

Giai đoạn sâu non (kéo dài khoảng 14 – 21 ngày):

Giai đoạn sâu non có 6 tuổi. Sâu non tuổi 1 – 2 có thể có màu xanh – vàng nhạt. Sâu non tuổi 3 – 6 có màu nâu xám đến nâu sẫm. Với các sọc dọc thân, dài 7 – 40 mm. Trên mặt lưng đốt bụng cuối có 4 đốm đen xếp thành hình vuông. Các đốt còn lại cứ 4 đốt xếp thành 1 hình thang. Sâu non từ tuổi 4 trở đi trên trán sâu non nhìn rõ chữ Y ngược màu vàng. Ở mặt lưng có màu đen với có các lông dài và cứng.

Lưu ý: Nếu nhiệt độ thấp thì thời gian của pha sâu non có thể kéo dài khoảng 30 ngày.

Giai đoạn nhộng (kéo dài khoảng 7 – 13 ngày):

Nhộng hóa vũ phần lớn trong đất ở độ sâu 2 – 8 cm. Một số ít trường hợp bắt gặp hóa nhộng giữa các lá, nách bẹ lá của cây ký chủ hoặc trong bắp ngô.

Sâu non mới nở nhanh chóng di chuyển đến những vị trí có lá non. Sâu non mới nở có thể nhả tơ để nhờ gió phát tán đến các cây khác gần đó để gây hại. Sâu non tuổi lớn có tập tính cắn chết sâu non tuổi nhỏ.

Đặc điểm gây hại của sâu keo mùa thu

Sâu keo mùa thu có tên tiếng anh là Fall Armyworm viết tắt là FAW. Tên khoa học là Soodopfera fugiperda. Thuộc Bộ cánh vảy (Lepidoptera). Họ ngài đêm (Noctuidea). Là loài sâu đa thực chúng gây hại trên 300 loại cây trồng khác nhau. Nhưng chủ yếu gây hại nặng trên nhóm cây họ hòa thảo như: Ngô, lúa kê, cây mía. Nhưng trong đó gây hại phổ biến và nặng nề nhất là trên ngô. Chúng cắn phá làm lá bị thủng, lỗ trỗ, xơ xác. Hoặc chui vào nõn, cắn nát chồi non phá hủy khả năng phát triển của cây. Sâu có thể bắt đầu gây hại từ khi ngô có từ 3 lá.

Chỉ pha sâu non mới gây hại trên cây trồng. Trong đó sâu non 1 – 2 tuổi có màu xanh nhạt – vàng nhạt ăn biểu bì mặt dưới của lá non. Gây ra các vết hình vuông, hình chữ nhật màu trắng rất đặc trưng. Chúng nhả tơ và di chuyển nhờ gió vì vậy tỷ lệ lây lan rất nhanh. Sâu non tuổi lớn ăn khuyết lá, bẹ lá tạo thành những đặc biệt phá hại chủ yếu ở noãn.

Lưu ý: Sâu keo mùa thu có thể xâm nhập qua các con đường chính gồm: Sâu non tuổi 1 – 2 nhả tơ sau đó di chuyển ở khoảng cách gần (cây này sang cây khác, ruộng này sang ruộng khác). Ngoài ra có thể di chuyển xa nhờ gió.

Biện pháp phòng trừ sâu keo mùa thu hiệu quả

Do nhộng hóa vũ chủ yếu trong đất ở độ sâu 2 – 8cm. Vì vậy, cần tiến hành làm kỹ đất. Phơi khô đất sẽ làm chết ấu trùng và nhộng trong đất hoặc dễ dàng bị thiên địch tiêu diệt.

Làm sạch cỏ dại trong ruộng ngô để hạn chế nơi trú ẩn của sâu.

Luân canh ngô – lúa nước ngay sau vụ ngô để diệt nhộng trong đất. Làm đất kỹ cũng góp phần diệt nhộng trong đất hiệu quả.

Thường xuyên kiểm tra đồng ruộng. Đặc biệt bắt đầu từ giai đoạn cây ngô khoảng 3 lá.

Nếu phát hiện ổ trứng thì ngắt và tiêu hủy. Đối với những diện tích ít có thể sử dụng tro bếp hoặc nước xà phòng loãng đổ vào nõn ngô diệt sâu non.

Sử dụng bẫy diệt con trưởng thành, ngắt ổ trứng.

Nên phun phòng trừ khi sâu keo tuổi 1 – 3 phun kỹ trên lá. Phun trực diện vào nõn.

Cách 1: Sử dụng thuốc trừ sâu sinh học JAPENRA kết hợp với JAPENRA 666 EC hiệu Võ Tòng phun theo liều lượng ghi trên bao bì.

Cách 2: Sử dụng thuốc trừ sâu sinh học LUTEX 5.5 WG hiệu Cóc Tía kết hợp với JAPENRA hiệu Võ Tòng (liều lượng dùng theo hướng dẫn trên bao bì)

Nguồn: phanbonsongma.vn