Một số kỹ thuật theo dõi sức khỏe của thủy sản nuôi

Theo dõi sức khỏe thủy sản thông qua tập tính

Nếu thủy sản nuôi có khả năng chống chịu lại với điều kiện môi trường khắc nghiệt tốt thì có nghĩa chúng khỏe mạn. Do đó, người nuôi thường đánh giá chất lượng cá giống dựa vào sức khỏe cá sau khi nuôi với mật độ cao; hoặc cho cá sống trong môi trường nước có độ trong thấp. Đối với giống tôm biển, người nuôi có thể đánh giá chất lượng giống bằng cách gây sốc Formol hoặc gây sốc bằng nước ngọt trong thời gian 10-15 phút. Nếu tôm giống khỏe mạnh tỉ lệ tôm sống sẽ cao và ngược lại. Mỗi loài thủy sản, mỗi giai đoạn phát triển đều có các tập tính sống khác nhau. Người nuôi sẽ kiểm tra được sức khỏe của thủy sản nuôi nếu nắm được các tập tính này.

Ở tôm nuôi, trong giai đoạn ấu trùng, chúng thường có tập tính hướng sáng. Khi ấu trùng có tính hướng quang mạnh thì khỏe và ngược lại. Do vậy, có thể dùng tính hướng quang để đánh giá sức khỏe của ấu trùng. Trong ao nuôi thương phẩm, nếu tôm sú không chịu xuống đáy để bắt mồi mà kéo đàn chạy lòng vòng quanh ao. Chúng vẫn như vậy ngay cả khi ruột nó không còn thức ăn. Điều đó chứng tỏ tôm nuôi đã có vấn đề về sức khỏe. Hoặc có thể do nền đáy ao nuôi bị ô nhiễm, khí độc cao, hàm lượng oxy thấp,…

Trong các ao nuôi cá, đàn cá nổi lên tầng mặt. Cộng thêm nếu thấy bóng người mà chúng không lặn xuống đáy. Lúc này cá nuôi đã bị bệnh hoặc do hàm lượng oxy hòa tan trong nước thấp.

Mỗi loài thủy sản nuôi đều có màu sắc đặc trưng khác nhau. Trong quá trình nuôi nếu thấy màu sắc đặc trưng của vật nuôi biến mất. Thay vào đó là những màu bất bình thường như hồng đỏ, nhợt nhạt, đen hơn, xanh lơ… Đây là các dấu hiệu cho thấy sức khỏe tôm, cá nuôi không bình thường. Vì vậy, có khả năng thủy sản nuôi bị tác nhân sinh vật hay một số yếu tố môi trường bất lợi đã gây ảnh hưởng xấu cho chúng. Một số biểu hiện thường gặp như: khi mang và thân của tôm sú đột ngột chuyển sang màu hồng đỏ. Hiện tượng này cũng có thể do hàm lượng NH3 hoặc pH trong nước vượt mức cho phép gây ra; cũng có thể tôm bị các tác nhân gây bệnh là vi khuẩn, virus xâm nhập.

Khi cơ thể tôm sú chuyển sang màu xanh đen kèm theo hiện tượng còi cọc. Đây biểu hiện có liên quan đến sự cảm nhiễm virus MBV cao trong mô gan, tụy của tôm. Còn với cá nuôi, khi xuất hiện các vệt trắng nhợt trên thân, ở đó vảy bị bong ra; mô dưới vảy hơi sưng, kèm theo các vây cá bị ăn mòn, xơ xác. Đây là biểu hiện cho thấy cá bị nhiễm vi khuẩn sợi Flexibacter spp…

Màu sắc của mang

Khi mang của các loài giáp xác nuôi (tôm, cua) chuyển sang các màu bất thường như vàng, nâu, hồng hay đen. Các biểu hiện này đều chứng tỏ sức khỏe của các đối tượng này không tốt hay đang bị bệnh. Mỗi màu sắc của mang cũng biểu thị những bệnh lý do những nguyên nhân khác nhau gây ra như: mang có màu hồng thường liên quan tới oxy hòa tan thấp, NH3 cao; khi có màu đen có thể do nấm ký sinh, thiếu vitamin C, do lượng chất hữu cơ ở đáy ao cao; khi mang màu vàng có thể do chất hữu cơ lơ lửng cao (tảo tàn đồng loạt, nước mất màu) hay do ao nuôi có hiện tượng xì phèn…

Đánh giá thông qua lượng thức ăn sử dụng hằng ngày

Để đánh giá sức khỏe của thủy sản nuôi nuôi thông qua lượng thức ăn được sử dụng hàng ngày; thời gian sử dụng hết khẩu phần thức ăn và lượng thức ăn có trong ruột vật nuôi sau bữa ăn. Theo kinh nghiệm của nông dân, khi tôm ăn nhiều đột ngột là dấu hiệu cho thấy tôm đã bị nhiễm bệnh. Một số bệnh như: bệnh đốm trắng, đầu vàng.

Đối với cá nuôi, cá sẽ có vấn đề khi lượng thức ăn sử dụng đột ngột giảm. Đây là dấu hiệu của bệnh lý hay điều kiện môi trường không tốt.